HISTORIA SZKOŁY( AUT. WŁADYSŁAW MIROTA)

Hałcnów w Średniowieczu

Społeczność pochodzenia polskiego już w XIV wieku dała początek małej osadzie o nazwie Hałcnów, położonej przy trakcie z Oświęcimia do Cieszyna przez Biertułtowice (obecne Komorowice). Pierwsza informacja o Hałcnowie pojawia się pod rokiem 1399. Nazwa miejscowości pochodzi od rodu Hałcnowskich, którzy pieczętowali się herbem Nowina. Hałcnowscy władali wsią do I ćwierćwiecza XVII w. Historia Hałcnowa wiąże się z przybyłymi później kolonistami pochodzenia niemieckiego. Pierwsza informacja o bytności kolonistów w Hałcnowie pochodzi z dokumentu wizytacji kościoła w Komorowicach w 1617 roku. Stopniowo Hałcnów staje się miejscowością dwunarodową i dwujęzyczną. Wieś po Hałcnowskich przejmuje ród Żydowskich, który nią władał do ok. 1740 roku. Kolejno majątek ziemski w Hałcnowie nabywa Adam Pruszyński herbu Rawicz.

Początki oświaty w Hałcnowie

Z rodem Pruszyńskich wiąże się powstanie kościoła (poświęcenie 06 XI 1784) , jako kościoła filialnego Parafii św. Jana Chrzciciela w Komorowicach, a także powstanie we wrześniu 1791 r. szkółki przykościelnej. Szkółka mieściła się w izbie domu, który zajmował organista. Była to szkółka 2-klasowa, w której pierwszymi nauczycielami byli: ks. Józef Korntke (Kornstki), bernardyn, ekspozyt oraz organista Manda Laurenty (Wawrzyniec). Od czasu powstania w 1829 roku parafii w Hałcnowie szkółka parafialna nadal była 2-klasowa. Dopiero od 01 I 1875 r. szkoła w Hałcnowie została uznana za publiczną (trywialną), podlegającą Radzie Szkolnej w Wadowicach, a później w Białej. Nadal szkoła mieściła się w domu nr 3 organisty.

Szkoła z językiem niemieckim we własnym budynkiem

Pierwszy budynek szkolny (obecne Przedszkole nr 43) zbudowano w l. 1883-1885. Inspiratorem i fundatorem był ks. Jan Temple, proboszcz w Hałcnowie. W szkole nauczanie prowadzono w języku niemieckim, zgodnie z zasadami obowiązującymi w Monarchii Habsburskiej. Nauczycielem kierującym był Leon Rzeszowski. Dopiero od 01 I 1909 r. Publiczna Szkoła Niemiecka uzyskała status szkoły 4-ro klasowej, a jej kierownikiem został Roman Niementowski herbu Pobóg. Nauczanie było prowadzone w języku niemieckim również w II RP do 1939 roku. Kierowanie szkołą 4-klasową od 01 II 1933 r. przejął Józef Brak.

Powstanie szkoły z językiem polskim

Postępujący nacjonalizm niemiecki, z końcem XIX wieku w regionie bielsko-bialskim, powodował mobilizację środowisk polskich i umacnianie ich tożsamości narodowej. W regionie zaczyna działalność Towarzystwo Szkoły Ludowej z Krakowa. W samym Hałcnowie jesienią 1902 roku powstaje Koło T.S.L. (zwane Kołem Włościańskim T.S.L.). Założycielami byli Michał Magiera, Tomasz Szlogór, Jan Kiczmer i Franciszek Szlosarczyk. W wynajętej przez Tomasza Szlagóra, suterenie budynku nr 299 rozpoczęła się 02 IX 1907 r. nauka w 4-klasowej Polskiej Szkole T.S.L. im. Ks. Kazimierza Żulińskiego w Hałcnowie. Pierwszym nauczycielem został Tadeusz Stohandel. Środowisko polskie dążyło do powstania własnego obiekty szkolnego. W okresie: wiosna 1910 – lato 1911 zbudowano piętrowy budynku Polskiej Szkoły T.S.L. Budowę sfinansował Lwowski Związek Okręgowy T.S.L. we Lwowie, a także dołożyło się środowisko polskie z Hałcnowa i okolicy. Uroczystość poświęcenia nowego budynku (nr 305) Polskiej Szkoły T.S.L. im. Ks. Kazimierza Żulińskiego miała miejsce 17 IX 1911 r. Szkoła była kierowana przez Tadeusz Stohandla. W roku szkolnym 1912/1913 na wniosek Zarządu Głównego T.S.L. w Krakowie Polska Szkoła T.S.L. w Hałcnowie została przejęta przez Radę Szkolną w Białej, jako 4-klasowa szkoła publiczna. Kierowanie szkołą przejął Józef Madejski.

Obecna Szkoła Podstawowa nr 28 jest kontynuatorką pierwszej szkoły polskiej T.S.L. w Hałcnowie.

Szkoła w II RP (1918-1939)

W okresie II RP w Hałcnowie funkcjonowały dwie szkoły 4-klasowe: szkoła z językiem polskim (obecna SP28) i szkoła z językiem niemieckim (w bud. nr 285, obecne Przedszkole nr 43). W 1930 roku stanowisko kierownika szkoły z polskim językiem wykładowym objął Kazimierz Lankosz, który doprowadził do nauczania na poziomie V klasy, a następnie VI klasy. Szkoła ściśle współpracowała z Kołem Młodzieży w Domu Polskim – Kółku Rolniczym. Powstaje drużyna harcerska.

Kazimierz Lankosz Trudno było już wtedy pomieścić dzieci w czterech klasach i dlatego w roku 1937 podjęto starania, aby rozbudować szkołę o dwie klasy. Szkoła prowadziła kuchnię, sklepik uczniowski, kasę oszczędnościową na bazie Kasy Stefczyka. Liczba dzieci w szkole polskiej wzrastała, odwrotnie było w szkole niemieckiej. Wynikało to z poziomu nauczania w szkole, którą kierował Kazimierz Lankosz. W kronice odnotowano: „W wakacje w 1939 roku Niemcy masowo przenosili swoje dzieci do szkoły z polskim językiem nauczania. Szkoła z niemieckim językiem miała od września rozpocząć naukę jako jednoklasówka z jednym nauczycielem, natomiast polska szkoła miała mieć ośmiu nauczycieli”.

Szkoła w czasie okupacji 1939-1945

Rok szkolny 1939/1940 rozpoczął się 2 X 1939 r. Nauka odbywała się wyłącznie w języku niemieckim dla dzieci z rodzin niemieckich. Zajęcia odbywały się w dawnej szkole polskiej. Dopiero w roku szkolnym 1940/1941 utworzono równoległe klasy dla polskich dzieci z minimalnym programem w języku niemieckim. Niestety władze okupacyjne wiosną 1942 r. dzieci polskie wyrzuciły ze szkoły (rodzice nie podpisali listy narodowościowej DVL). Później część dzieci z Hałcnowa uczęszczała do Szkoły w Janowicach z językiem polskim, do grudnia 1944 roku.

Szkoła po II wojnie światowej (1945-1977)

Po wyzwoleniu Hałcnowa (10 II 1945) wraca piechotą z Krakowa kierownik Lankosz i podejmuje remont budynku po zniszczeniach wojennych. Równocześnie w budynku dawnej szkoły niemieckiej od 26 III 1945 r. podjęto nauczanie dzieci. Dzięki wielkiej ofiarności społeczeństwa polskiego odremontowano budynek szkolny, otynkowano z zewnątrz, odmalowano wewnątrz, oszklono okna. Rozpoczęto nowy rok szkolny 04 IX 1945r., przyjęto do szkoły 425 dzieci, a nauczanie prowadzono w dwóch oddalonych od siebie budynkach.

W dniu 18 III 1954 r. zmarł zasłużony dla szkoły i Hałcnowa kierownik Kazimierz Lankosz. Obowiązki kierownika do końca roku szkolnego pełniła Maria Wolf. Od nowego roku szkolnego kierownikiem szkoły został Leon Szwaraczewski, a zastępcą została Maria Wolf.

Leon Szwaraczewski

W 1959 r. powstał w Hałcnowie Społeczny Komitet Funduszu Budowy Szkoły. Prezydium Powiatowej Rady Narodowej i Gromadzka Rada Narodowa w Hałcnowie postanowiły w okresie Millenium wybudować w Hałcnowie szkołę – „Pomnik 1000-lecia Państwa Polskiego”.

Od 16 V 1962 r. obowiązki kierownika szkoły przejęła Maria Wolf, ponieważ poprzedni kierownik przeszedł do pracy w Inspektoracie Oświaty.

Maria Wolf

W Domu Ludowym 3 III 1963 r. odbyło się specjalne zebranie mieszkańców Hałcnowa, na którym powołano Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły. Z dniem 1 IX 1964 r. obwód szkolny został zmniejszony. Część uczniów została włączona do obwodu nowej Szkoły Podstawowej Nr 19 w Bielsku-Białej (byłe Gimnazjum nr 6). W związku z tym 183 dzieci przeszło do nowej szkoły. Fakt ten wpłynął na możliwość rozbudowy szkoły. W nowym roku szkolnym 1966/1967 naukę po raz pierwszy rozpoczęła klasa VIII. W szkole uczyło się 450 dzieci w 15 oddziałach.

Z dniem 1 IX 1973 r. odeszła na emeryturę zasłużona dla społeczności Hałcnowa i szkoły Maria Wolf. Dyrektorem szkoły został Stanisław Stawowczyk.

Stanisław Stawowczyk

związku z włączeniem Hałcnowa do gminy Komorowice od 1 IX 1973 r. 8-klasowa Szkoła w Hałcnowie zostaje jednostką filialną szkoły zbiorczej z Komorowic. Na zebraniu 25 X 1973 r. Społeczny Komitet Budowy Szkoły (SKBS) wybrał nowe kierownictwo (przewodniczący i sekretarz). SKBS przygotowuje formalnie i projektowo inwestycję budowy (szkoła 10-letnia) oraz stara się o włączenie do planu inwestycji województwa bielskiego.

Szkoła Podstawowa nr 28 w Bielsku-Białej

Od 1 I 1977 r. Hałcnów zostaje włączony do miasta Bielska-Białej, a Szkoła Podstawowa otrzymuje numer 28. W grudniu 1977 r. następuje przekazanie placu budowy szkoły wykonawcy Kombinatowi Budownictwa Komunalnego z Żywca, a tym samym rozpoczęto długo przez wszystkich oczekiwaną rozbudowę szkoły. Mimo kryzysu społeczno – ekonomicznego w kraju inwestycję szkoły z trudnościami kontynuowano.

W roku szkolnym 1980/81 kierownictwo szkoły objął Marian Lubicki. Zastał szkołę w bardzo trudnym okresie, trwała jej rozbudowa. Nauka dzieci odbywała się w dwóch budynkach szkolnych, oddalonych od siebie o około 300 m, na dwie zmiany.

Marian Lubicki

W dniu 1 IX 1982 r. rozpoczęcie roku szkolnego odbyło się w nowych murach szkoły na II i I piętrze. Nadal trwała jednak budowa, wykończenie parteru szkoły, budowa sali gimnastycznej i remont kapitalny istniejącego starego budynku. W roku szkolnym 1985/86 korzystaliśmy już z całego budynku nowej szkoły. Trwało jeszcze tylko wykończenie elewacji i zagospodarowanie otoczenia szkoły.

” Dzień 16 września 1987 r. to dzień szczególny, wydarzenie historyczne – uroczyste nadanie Szkole Podstawowej nr 28 w Bielsku-Białej imienia gen. Józefa Kustronia. Uroczystość odbyła się dokładnie w rocznicę śmierci tego bohatera wojny obronnej z 1939 r. Był dowódcą 21 Dywizji Piechoty Górskiej, wchodzącej w skład Armii Kraków. Poległ 16 września 1939 r. w bitwie pod Oleszycami. Fakt nadania szkole jego imienia poprzedziły długotrwałe i niezwykle staranne przygotowania. Sześciuset uczniów uczęszczających wtedy do szkoły dokładnie poznało życie i twórczość publicystyczną Józefa Kustronia.

Przekazania aktu nadania szkole imienia gen. J. Kustronia, na ręce dyrektora szkoły mgr Mariana Lubickiego, dokonał wizytator rejonowy Leszek Godlewski. Na uroczystości obecni byli podwładni gen. J. Kustronia – ppłk Wojciech Kania i kpt. Ignacy Sanak. To oni odsłonili tablicę pamiątkową ufundowaną przez środowisko szkolne i Komitet Rodzicielski przy współpracy z Kołem ZBOWiD imienia gen. Kustronia i Bielskiej Fabryki Armatur „Befa”. Projekt i model tablicy wykonał pan Zbigniew Stadnicki. ” (fragment skopiowany ze strony internetowej szkoły)

Od roku szkolnego 1989/1990 w szkole rozpoczęła się nauka religii. Rok szk. 1999/2000 to początek wdrażania reformy szkolnej – systemu szkolnictwa w strukturze trzystopniowej z gimnazjami. Szkoła Podstawowa nr 28 prowadziła nauczanie w klasach I-VI.

„Dzień 3 maja 2002 r. to kolejna historyczna chwila w życiu całej społeczności Szkoły Podstawowej nr 28 oraz wszystkich mieszkańców Hałcnowa. Przygotowywaliśmy się do uroczystości nadania szkole sztandaru już od dawna. Rok szkolny 2001/2002 został w naszej szkole ogłoszony rokiem gen. Józefa Kustronia, patrona szkoły. Odbyło się wiele konkursów literackich, plastycznych, recytatorskich oraz konkurs piosenki żołnierskiej. Klasy starsze spotkały się z kombatantem panem Zbigniewem Stadnickim, który przeprowadził z uczniami bardzo ciekawe pogadanki historyczne.

Uroczystość nadania szkole sztandaru rozpoczęła się 3 maja 2002 r. Mszą św. za Ojczyznę o godz 14, w czasie której poświęcenia sztandaru dokonał ks. proboszcz Stanisław Morawa. Pierwszego uroczystego wyprowadzenia dokonali przedstawiciele rodziców.

Po zakończeniu Mszy św. wszyscy w pochodzie prowadzonym przez orkiestrę, strażaków i poczty sztandarowe straży i Gimnazjum nr 6 przemaszerowali do szkoły, gdzie w pięknie udekorowanej sali gimnastycznej odbył się dalszy ciąg uroczystości wraz z częścią artystyczną. W imieniu Urzędu Miasta Bielska-Białej i Rady Rodziców uroczystego przekazania sztandaru na ręce dyrektora szkoły dokonali Naczelnik Wydziału Edukacji, p. Janusz Kaps oraz przewodniczący Rady Rodziców p. Janusz Handzlik. Po prezentacji sztandaru dyrektor uroczyście przekazał go uczniom szkoły reprezentowanym przez poczet sztandarowy.
W uroczystości uczestniczyli Prezydent Miasta Bielska-Białej – Bogdan Traczyk, wiceprzewodniczący Rady Miejskiej – Piotr Ryszka, członek zarządu miasta – Stanisław Ryszka, naczelnik Wydziału Edukacji – Janusz Kaps, radni – Edward Kołek i Franciszek Nikiel, inspektorzy szkolni, dyrektorzy innych placówek edukacji i kultury, dzieci, nauczyciele, rodzice i mieszkańcy Hałcnowa…
Pan Prezydent w swoim wystąpieniu wyraził podziw dla mieszkańców Hałcnowa, gratulując bardzo pożytecznej inicjatywy patriotycznej – ufundowania i poświęcenia sztandaru szkoły. Uroczystość uświetniły występy artystyczne dzieci i orkiestra OSP Hałcnów” (fragment skopiowany ze strony internetowej szkoły).

„29 maja 2007 roku z okazji stulecia zorganizowano uroczystość, którą rozpoczęła msza św. Jej uczestnicy przy dźwiękach strażackiej orkiestry przemaszerowali do Domu Kultury. Tam odbyło się powitanie gości, całej szkolnej społeczności, grona pedagogicznego, również emerytów i absolwentów.
O historii szkoły opowiedzieli uczniowie w programie zbudowanym w taki sposób, by historyczne informacje ubarwiały tańce i piosenki. Potem, już w budynku szkoły, Prezydent Miasta Bielska-Białej Jacek Krywult i przewodniczący Rady Miejskiej Wiesław Handzlik odsłonili tablicę upamiętniającą 100-lecie szkoły.

Wsród przybyłych z życzeniami gości byli przedstawiciele Koła gen. Józefa Kustronia, którego imię szkoła nosi z dumą. Jubileuszowa wystawa szkolnych kronik, pucharów i medali oraz innych historycznych pamiątek była okazją do wspominania minionych lat.” (fragment skopiowany ze strony internetowej szkoły)

Od 1 września 2007 r. dyrektorem szkoły została mgr Jolanta Fajkis, ponieważ poprzedni dyrektor przeszedł na emeryturę. Funkcję wicedyrektora objęła mgr Dorota Wolf.

Jolanta Fajkis

Od 2009 r. do szkoły powróciły oddziały przedszkolne. W budynku dawnej szkoły pomieszczenia przeznaczono na świetlicę. Znalazła się tam sala z DVD, sala do zajęć ruchowych z pomocami Wesołej Szkoły oraz sala do zabaw. W dniu 4 XI 2011 r. otwarto plac zabaw zorganizowany w ramach rządowego programu „Radosna Szkoła”. Od maja 2014 rok funkcję wicedyrektora szkoły objęła mgr Iwona Gębała. Szkoła wzbogaciła się o wielofunkcyjne szkolne boisko sportowe o wymiarach 50 x 26 m (pole gry 44 x 22 m). W dniu 12 XI 2014 r. oddano do użytku boisko, które poświęcono pamięci Stefana Zubera – zasłużonego działacza sportowego i społecznika. Całość sfinansowano z budżetu miasta.

W roku szkolnym 2015/2016 wdrożono w szkole dziennik elektroniczny, który w znacznej mierze przyczynia się do poprawy przepływu informacji między rodzicami, uczniami i nauczycielami. Dzięki elektronicznemu rozwiązaniu rodzice otrzymują możliwość stałego zapoznawania się z ocenami i postępami w nauce swoich pociech.

Kolejnym przedsięwzięciem było „Miasteczko Ruchu Drogowego”, które otwarto przy szkole 15 X 2016 r. Na zakończenie uroczystości otwarcia odbył się II Hałcnowski Piknik Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego uświetniający znakomitą inwestycję. Miasteczko Ruchu służy do wdrażania młodemu pokoleniu zasad bezpieczeństwa drogowego a także przejażdżek rowerowych.

Szczególnym dniem był 8 czerwca 2017 r. gdyż w szkole uroczyście obchodzono 110 – lecie istnienia w Hałcnowie polskiej szkoły. Po uroczystości odsłonięto piękny i okazały mural, na którym widzimy daty 1907 i 2017, budynek dawnej Szkoły polskiej T.S.L. i budynek obecnej Szkoły oraz młodzież. Mural znajduje się na zewnątrz, na ścianie sali gimnastycznej. Z okazji 110-lecia szkoły w niniejszej witrynie zamieszczono zakładkę „Szanujmy wspomnienia…..”, w której znajdują się wspomnienia emerytowanych nauczycieli i absolwentów szkoły.